![](/media/lib/438/n-alma-6186377a974efd8a670f7967f6ee0cea.jpg)
Stukając do wrót pyłowych gigantów
12 stycznia 2021, 11:06Międzynarodowy zespół naukowców, w tym dwoje naukowców z NCBJ - Katarzyna Małek i William Pearson, rzucił nieco światła na złożone procesy fizyczne związane z wytwarzaniem pyłu, metali i gwiazd w ewolucji galaktyk. Badacze przeanalizowali dużą próbkę odległych pyłowych galaktyk, wykrytych za pomocą ALMA. Badanie, opublikowane w Astronomy & Astrophysics, ujednoliciło metody obserwacyjne i teoretyczne, znajdując dowody na szybki wzrost pyłu w młodych, ale już bogatych w metale galaktykach w odległym wszechświecie.
![](/media/lib/438/n-erosita_fermi_2k-c01a38f1fded07013c2105b9abbce40a.jpg)
Bąble wielkości galaktyki. Kolejne niezwykłe odkrycie w pobliżu Drogi Mlecznej
7 stycznia 2021, 14:19Przed ponad 10 laty poinformowaliśmy o odkryciu tajemniczych olbrzymich bąbli o wysokości około 25 000 lat świetlnych znajdujących się nad i pod centrum Drogi Mlecznej. Z czasem zyskały one miano Bąbli Fermiego. Teraz okazuje się, że nad nimi znajdują się jeszcze większe bąble, których wysokość sięga 45 000 lat świetlnych.
![](/media/lib/422/n-dc280-a99a19ea8fd90d144389f2ee4ae595fe.jpg)
Polscy fizycy eksperymentują w międzynarodowym laboratorium pod Moskwą
7 stycznia 2021, 04:07Badania superciężkich pierwiastków, prace nad nanomateriałami do magazynowania energii, badania rozwoju Wszechświata tuż po Wielkim Wybuchu - takie możliwości daje Zjednoczony Instytut Badań Jądrowych w Dubnej, którego członkiem jest Polska. O polskim wkładzie w prowadzone tam badania opowiada prof. Michał Waligórski.
![](/media/lib/436/n-mapa-5ecf307234279c5d36ef0fb85b1c395b.jpg)
Mapa deformacji jąder atomowych przypomina swym kształtem górski krajobraz
30 grudnia 2020, 16:43Do niedawna uważano, że jedynie jądra bardzo masywnych pierwiastków mogą posiadać wzbudzone stany ze spinem zerowym o zwiększonej stabilności, w których przyjmują kształt znacznie różniący się od ich kształtu normalnego. Tymczasem międzynarodowy zespół badaczy z Rumunii, Francji, Włoch, USA i Polski w swej najnowszej pracy wykazał, że stany takie istnieją również w dużo lżejszych jądrach niklu. Pozytywna weryfikacja uwzględnionego w tych doświadczeniach modelu teoretycznego pozwala na opisywanie właściwości układów jądrowych niedostępnych w ziemskich laboratoriach.
![](/media/lib/436/n-multiwer-b45ba7cd65cb025a0c75cc0f4ee3d435.jpg)
Teleskop Subaru pomoże znaleźć pierwotne czarne dziury tworzące wieloświat?
30 grudnia 2020, 10:21Astrofizycy badają czarne dziury, które mogły utworzyć się we wczesnym wszechświecie, jeszcze przed powstaniem gwiazd i galaktyk. Takie pierwotne czarne dziury (PBH) mogły zawierać cała ciemną materię, być odpowiedzialne za niektóre obserwowane fale grawitacyjne oraz stać się zarodnikami dla supermasywnych czarnych dziur w centrach galaktyk
![](/media/lib/241/n-gn-z11-39015264a0c9985ac8578fdeeeec3e20.jpg)
Chińczycy zaobserwowali najstarszy rozbłysk gamma
15 grudnia 2020, 17:03Niewykluczone, że chińscy naukowcy zaobserwowali najstarszy znany rozbłysk gamma, który miał miejsce zaledwie 400 milionów lat po Wielkim Wybuchu. Linhua Jiang z Uniwersytetu w Pekinie i jego koledzy korzystali z Teleskopu Kecka na Hawajach do badań najsłabiej świecącej i najstarszej znanej nam galaktyki, GN-z11, gdy galaktyka nagle pojaśniała
![](/media/lib/434/n-bobcat-021eb2a404db68253e7986c9ff5f3fdd.jpg)
Kogut i jego zespół znacząco obniżyli wagę termosów dla teleskopów w balonach stratosferycznych
14 grudnia 2020, 13:18Teleskopy umieszczone na wysoko latających balonach stratosferycznych prowadzą obserwacje, jakich z Ziemi wykonać nie sposób. Jednak konieczność zabrania dużych systemów chłodzących ogranicza ilość sprzętu naukowego, jaki mogą zabrać balony. Naukowcy NASA opracowali właśnie technologię pozwalającą na znaczne zmniejszenie wagi takich systemów.
![](/media/lib/433/n-katalogg-b947f135b3111768cce560d61b8f62b8.jpg)
Uczeni z Uniwersytetu Warszawskiego pomogli stworzyć najnowszą mapę nieba z misji Gaia
4 grudnia 2020, 16:54Europejska Agencja Kosmiczna opublikowała najnowszą mapę nieba stworzoną na podstawie danych misji Gaia. Niezwykle precyzyjna mapa ma objętość 1 petabajta i zawiera szczegółowe dane o 2 miliardach gwiazd naszej Galaktyki. W pracach misji uczestniczą astronomowie z Uniwersytetu Warszawskiego.
![](/media/lib/432/n-supernowac-151c5d16fb28e70e8da7675663390bec.jpg)
Niespodziewane odkrycie zmienia nasz pogląd na gwiezdne fabryki pierwiastków
3 grudnia 2020, 11:54Naukowcy z Michigan State University odkryli, że jedna z najważniejszych reakcji chemicznych we wszechświecie zachodzi znacznie intensywniej we wnętrzach supernowych. Odkrycie to zmienia nasz spojerzenie na powstanie niektórych pierwiastków obecnych na Ziemi. W szczególności zaś wywraca do góry nogami teorię wyjaśniającą, dlaczego na Ziemi mamy do czynienia z niezwykle dużą ilości pewnych izotopów rutenu i molibdenu.
![](/media/lib/432/n-mapagal-b1d5470a332fe5efc362100bdd9eb54a.jpg)
Ziemia jest bliżej czarnej dziury i porusza się szybciej, niż dotychczas sądziliśmy
30 listopada 2020, 12:27Ziemia jest bliżej supermasywnej centralnej czarnej dziury – Sagittariusa A* – naszej galaktyki i porusza się szybciej niż dotychczas sądzono. Tak wynika z nowej mapy sporządzonej na podstawie ponad 15-letnich badań prowadzonych przez japoński projekt astronomiczny VERA.